Restauraties
Hieronder volgen enkele voorbeelden van uitgevoerde restauraties. Aan de hand van transparante documentatie en communicatie worden behandelingen inzichtelijk gemaakt.
Piet van Wijngaerdt, Winterlandschap 'Sloten', 1919-20, particuliere collectie
De meest voorkomende vraag naar restauratie gaat over het 'schoonmaken' van een schilderij. 'Schoonmaken' kan twee dingen betekenen: afname van oppervlaktevuil of afname van een vernis, een transparante afwerkingslaag op een schilderij.
Door vuil, vet en nicotine kunnen schilderijen verdonkeren en vergelen waardoor de kleurbalans in een schilderij verstoort. Het vergelen van een vernis kan dezelfde gevolgen hebben. De eerste vraag die onderzocht wordt alvorens een schilderij wordt schoongemaakt is of alleen verwijdering van oppervlaktevuil of ook verwijdering van vernis nodig is.
In het geval van bovenstaand schilderij was er sprake van zeer weinig oppervlaktevuil maar wel een vergeeld vernis.
Foto 1 Voor behandeling
Foto 2 Halverwege vernisafname (links vernis verwijderd)
Foto 3 Na vernisafname en aanbrengen nieuw vernis
Johan Gabriëlse, 'Boerenmeid met waterkan', c. 1900, particuliere collectie
In het geval van dit schilderij door Gabriëlse was er een scheur ontstaan in het beschilderde doek. Rond deze scheur was ook veel verf verloren.
Eerst is de scheur in het doek gedicht door de draden een voor een aan elkaar te hechten. Waar nodig zijn nieuwe stukjes draad toegevoegd om de scheur te versterken. Door deze techniek toe te passen wordt voorkomen dat er aftekeningen van bijvoorbeeld pleisters, veel gebruikt in het verleden, in de toekomst ontstaan. Na het hechten is het gat in de verflaag opgevuld om dezelfde structuur als de rest van de verflaag terug te krijgen. Tot slot is deze vulling geretoucheerd.
Foto 1 Voor behandeling
Foto 2 Detail van de scheur voor behandeling
Foto 3 Na behandeling
Mattheus Terwesten (1670-1757), 'Aneas en Dido', Museum de Fundatie, Zwolle
In samenwerking met Michel van de Laar
In het geval van dit grote olieverfschilderij was er sprake van een dikke laag verkleurde vernis en vele overschilderingen. Om zo min mogelijk organische oplosmiddelen en mechanische actie te gebruiken is ervoor gekozen om gebruik te maken van tissues om deze te verwijderen. Zo kan er zeer gecontroleerd de meeste ongewenste lagen verwijderd worden waarna vernisresten en overige,, vaak nog oudere, overschilderingen nader bestudeerd en ook zorgvuldig verwijderd kunnen worden.
Foto 1 Voor verwijdering vernis en overschilderingen van gekozen gebied
Foto 2 Aanbrengen tissue met organische oplosmiddelen
Foto 3 Verwijderen tissue. Te zien is het gele vernis en de donkere vlekken van overschilderingen
Foto 4 Na verwijdering vernis en overschilderingen van gekozen gebied
Deze behandeling is uitgevoerd met Michel van de Laar in zijn restauratieatelier in Amsterdam. Foto's gemaakt door Niels den Haan.
